Baklava, Türk mutfağının en sevilen tatlılarından biri olmanın ötesinde, uzun ve zengin bir tarihî geçmişe sahiptir. Mundi etiketiyle raflarda yerini alan Saradan Çarşıya, Gaziantep’ten İstanbul’a: Kırk Kat Baklava Tarihi, bu büyülü tatlının bilinmeyen yönlerini keşfederken, Osmanlı arşivlerinden günümüze kadar uzanan derinlemesine bir araştırmayı sunuyor. Burak Onaran ve Priscilla Mary Işın’ın kaleme aldığı bu eser, baklavanın tarihiyle ilgili daha önce hiç ele alınmamış pek çok soruyu yanıtlıyor.
Baklavanın Derin Tarihi: Saray Mutfağından Çarşıya
Bu kitap, baklavanın tarihini sadece gastronomik bir bakış açısıyla değil, kültürel ve sosyo-ekonomik bir perspektifle de ele alıyor. Buğday unundan yapılan, kat kat açılmış yufkaların içinde sade yağ ve şerbetin birleşimiyle ortaya çıkan baklava, günümüzde onlarca farklı şekilde hazırlanıyor. Ancak, baklavanın geçmişi, bugün bildiğimiz halinden çok daha derin ve katmanlı. Kırk Kat Baklava Tarihi, Osmanlı arşivleri, kadı sicilleri, saray mutfağı defterleri, kent müzeleri ve gazete arşivlerinden yapılan araştırmalarla, baklavanın tarihini detaylı bir şekilde aydınlatıyor.
Baklavanın Özdeşleşen Hikâyesi: Gaziantep’ten İstanbul’a
Bugün baklava, özellikle Gaziantep ile özdeşleşmiş olsa da, bu tatlının İstanbul’daki kökleri ve saray mutfağındaki geçmişi hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Baklavanın ilk zamanlarda cevizli, bademli ya da kaymaklı olduğu bilinmekte, ancak fıstıklı baklavanın nasıl başköşeye yerleştiği ve bu dönüşümün sebepleri uzun zamandır sorgulanmamıştır. Kırk Kat Baklava Tarihi, baklavanın yükselişinin ardındaki bilinmeyen sebepleri araştırarak, baklavanın tarihî yolculuğunu gözler önüne seriyor.
Antep Baklavasının Yükselişi
Osmanlı İmparatorluğu’nun geniş coğrafyasından günümüze kadar gelen pek çok baklava çeşidi, bugün farklı bölgelerde kendine özgü tariflerle yapılmaktadır. Ancak, Gaziantep baklavasının nasıl olup da diğer baklava çeşitlerinden ayrılıp, özel bir yere oturduğu sorusu bugüne kadar tam olarak araştırılmamıştır. Kitap, baklavanın İstanbul ile Gaziantep arasında nasıl bir yolculuk yaptığına dair derinlemesine bir inceleme sunuyor ve bu tatlının tarihî evrimini keşfe çıkıyor.
Baklavanın Şekli ve Kültürel Değişimi
Baklava, zaman içinde şekil değiştiren, adeta evrilen bir tatlı olmuştur. Bu kitap, baklavanın şekil değiştirmesinin ardındaki kültürel, sosyo-ekonomik ve gastronomik etmenleri inceliyor. Baklava kesim adı verilen şeklin neden dikdörtgen biçimine dönüştüğü, baklavanın sadece bir tatlıdan çok daha fazlası olduğunu anlamamıza yardımcı oluyor.
Saray Mutfağından Çarşıya: Yazarların Derin Araştırmaları
Burak Onaran ve Priscilla Mary Işın, baklavanın tarihini araştırırken, Osmanlı arşivlerine, kadı sicillerine ve saray mutfağı defterlerine dalarak, pek çok kaynağı incelediler. Kitapta, bu araştırmalarla elde edilen bulgularla, baklavanın tarihî yolculuğu aydınlatılıyor. Ayrıca, yaşayan baklava ustalarıyla yapılan görüşmeler ve kent müzelerinden elde edilen bilgilerle, baklavanın tarihî anlamı ve önemi daha önce hiç yazılmamış bir biçimde ortaya konuyor.
Kırk Kat Baklava Tarihi: Aydınlatıcı Bir Eser
Saradan Çarşıya, Gaziantep’ten İstanbul’a: Kırk Kat Baklava Tarihi, baklavanın tarihiyle ilgilenen herkes için eşsiz bir kaynak niteliği taşıyor. Burak Onaran ve Priscilla Mary Işın’ın derinlemesine araştırması ve baklava hakkında şimdiye kadar bilinmeyenleri ortaya çıkaran bakış açıları, hem tarihçiler hem de gastronomi meraklıları için vazgeçilmez bir rehber olacak.
Eser, Mundi yayınevi tarafından yayımlanarak Aralık ayında okuyucularla buluşuyor. Eğer baklavanın geçmişine dair daha önce hiç karşılaşmadığınız bir bakış açısına sahip olmak ve bu tatlının tarihi hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, bu kitabı mutlaka okumalısınız.
“Türkiye’de daima “bizim” olduğu vurgulansa da, baklavaya dair bilinenlerin aslında pek az olduğunu fark etmemizdi: Bugün artık adı Gaziantep’le özdeşleştiğinden, baklavanın İstanbullu, saraylı köklerini ya hiç bilmiyoruz ya da unuttuk. Eskiden baklava ekseri cevizli, bademli ya da kaymaklıyken ne olmuştu da fıstıklısı başköşeye kurulmuştu, bilmiyorduk. Osmanlı coğrafyasının hemen her yerinde değişik usullerle yapılan, bugün dahi Türkiye’nin farklı bölgelerine has çeşitleri bulunan baklavalar arasından Antep baklavasının niçin ve tam olarak nasıl yükseldiğini hiç araştırmamıştık. Bir şekle adını veren “baklava kesim” bile niçin dikdörtgene evrilmişti, düşünmemiştik.
İşte bu bilmediklerimizin çokluğu, elinizdeki kitabın çıkış noktası oldu. Cevapları bulmak için Osmanlı arşivlerine, kadı sicillerine, saray mutfağı defterlerine dalındı; kent müzelerinden gazete arşivlerine uzanan araştırmalar yapıldı; baklavanın İstanbul’la Gaziantep arasında gidip gelen hattını çizmek için mekik dokundu, yaşayan baklava ustalarıyla konuşuldu ve sonunda ortaya baklavanın tarihî macerasını daha önce hiç yazılmamış çapta aydınlatan Kırk Kat Baklava Tarihi çıktı.”
İlk yorum yapan siz olun